VHF UHF Amatör
Telsiz teknikleri
Güncelleme: 24-11-2021 |
Amatör telsizcilik çalışmalarım
esnasında denediğim ve Anten ve elektronik devreleri
Web sayfamda yayınlıyarak bu hobiye meraklı arkadaşların
yararlanmalarını amaçlamaktayım.
1969 yılında 14 yaşındayken bir TRAC dergisini alarak başladığım
Amatör telsizcilik uğraşım enasında uyguladığım VHF ve UHF Bandları ile ilgili
bazı çalışmalarımı burada yayınlıyorum. |
VHF ve UHF çalışmalara
olan ilgim nedeniyle bu bandlarda kullanılan
Anten ve yardımcı
devrelere öncelik verdim. |
|
|
2020 ARRL EME Yarışma (Contest) katılım sertifikası.
Aydan yansıtma ile yapılan
VHF yarışması neticesinde verilen katılım sertifikası.
2020 yılında Tek Band ve tek operatör klasmanında
KM39BP Locatorundaki QTH den katıldığım yarışma neticesinde, Dünya 31.
sıralamasına girdim.
EME Aydan yansıtmalı haberleşme yarışması her yıl
Ekim ve Kasım aylarında
(iki gün x 2 toplam = 4 gün) birer hafta sonu olarak yapılır.
2020 yılında 10-11 Ekim ve 28-29 kasım
Günlerinde yapılmıştır.
Bu yarışmanın sadece ilk haftası olan 10-11 Ekim günlerinde katılabildim ve
yaptığım 35 qso ile sıralamaya girdim.
skorun daha fazla olabilmesi için;
Kasım ayındaki yarışmaya da katılıp toplam puan ve log u göndermek
gerekmektedir .
Buna rağmen TA Türkiye Çağrı işaretinin bu
yarışmada olması ve temsili önemlidir.
Aynı yarışmanın ikinci ayağında ben yoktum ancak;
TA2NC Oğuz arkadaşım Kasım ayındaki ikinci hafta sonu ayağına
Ankaradan katılarak TA yı temsil
etti.
Bu yarışmaya Dünya çapında yaklaşık 400
istasyon tek band ve operatörde log göndermiştir.
Bu tarihlerde 50 - 144 ve 1260 MHz bandlarında yarışma yapılmıştır.
Eylül ayında ise 2.3 GHz bandı EME aydan yansıtmalı Telsiz haberleşme
yarışması yapılmaktadır
EME Aydan yansıtmalı Telsiz haberleşmesinde daha
çok Türk telsizcileri görmek dileği ile ..
|
|
 |
2006 ARRL EME Yarışma (Contest) katılım sertifikası.
Aydan yansıtma ile yapılan
VHF yarışması neticesinde verilen katılım sertifikası.
Katılım yeri İstanbul KN41LB |
|
Türkiyeden ilk kez Aydan yansıtma ile Telsiz
görüşmesini
2005 yılında kendi Anten ve istasyonumla gerçekleştirdim
Eskiden yurdumuza gelmiş olan Amerikalı ve birkaç Alman
Amatör Telsizci
TA/ işaretleriyle EME Aydan yansıtmalı Telsiz temasını
Dünya ile gerçekleştirmişlerdir.
Mutad olduğu üzere ilkler yabancılara nasip olmuştur.
|
|
|
VHF
- UHF Anten çalışmaları: |
Yeni LFA VHF 9 Elemanlı
antenlerin montajı Mayıs 2019 |
 |
|
 |
EME SETUP Aydan yansıtma 4 adet VHF 144
MHz LFA Long Yagiler |
 |
4x9 elemanlı LFA EME Setup Aydan yansıtma
maksatlı yagiler..
Toplam Anten kazancı:18 dB
Resimde Rotor, 4 antenin paralel bağlantısını
sağlayan kombaynır ve 20 dB kazançlı dinleme Preamplifikatör ve koax
Role sviç kutusu görülmektedir.
Anten Kazancı 18dB + 20 dB preamplifikatör=38dB
Kablo ve konnektör kayıpları ortalama 8dB net kazanç 38-8= 30 db
Aydan yansıyıp gelen çok zayıf sinyalleri duymaya yeterlidir.
|
 |
Güneş batımı, Batı yönü Ege denizine doğru
açıklık.
Sunset to west takeoff
|
 |
Aydan yansıyan kendi Ekomun dönüşü
anlık olarak değişse de en iyisi 18 dB olarak görülmektedir,
ancak farklı zamanlarda yaptığım OWNECHO kendi eko testimde
-12 dB gibi daha yüksek geri dönüşler olabilmektedir.
Manyetik alan Degredasyon değişimine göre bu seviyelerde artma ve
azalma olabiliyor.
Degredasyon azaldıkça dünyaya geri gelen sinyal
artar,
Polarizasyonun uygun polarizasyonda gelmesiyle,
hem kendi ekomuzu hem diğer istasyonların yansıyan
sinyallerini daha iyi duyabiliriz. |
|
Antalya LOC: KM56IU - 6 ve 2 m Antenler |
 |
Antalya da kısıtlı çatı şartlarında
kullanabildiğim antenler:
3 eleman 50 MHz LFA ve 5 Eleman 2M LFA antenler. |
|
 |
Antalya Loc: KM56 da
çatıdan Batı ve Kuzey Batı ya bakıldığında, VHF haberleşmeye uygun
omayan yüksek dağlar sebebiyle, Batı ve Kuzey Batı yönünde Avrupa
ile VHF MS ve Sporadic-E haberleşmesi yapmak çok zorlaşıyor.
Antalyayı Toros dağları çevrelemekte ve çok yatay gelen Es ve MS
yansımaları
dağlar tarafından engellenmektedir. Fotoda sağ köşe Kuzey Batı ve
sol taraf Batı yönüdür.
Kuzey ve Kuzey Doğu da dağlar oldukça uzak mesafede olmaları
nedeniyle VHF haberleşme daha kolaydır.
Güney tamamen açık olmasına rağmen Afrikada 2
metre uzak mesafe istasyonları nerdeyse hiç yoktur . Az sayıdaki 5B4
, 4X ve OD5 istasyonlarını saymazsak. |
|
Daha önce kullandığım DK7ZB dizaynı
antenlerim |
|
 |
 |
 |
Halen KM39BP
Locatorunda kulandığım 4 x 9 Elemanlı Uzun yagilerle
EME ( Yer AY Yer
) Sporadic-E ve Meteor Scatter ( Meteoritlerden yansıtma )
qso larıma gijital modlarda 144 MHz - 2 metre Bandında devam ediyorum.
(
2017
) |
|
Düyada önceleri Ay yansıtmalı QSO lar Mors
ve SSB olarak yapılırken yazılan programlar zayıf sinyallerle daha az
anten RF gücü ile EME haberleşmesini yapılabilir hale gelmiştir.
WSJT K1JT Jay
Taylor JT65B
Halen Ay yansıtmalı haberleşme yapabilen
istasyon sayısı 2 bin beş yüz cıvarındadır.
EME ciler kurulu antenlerinin yagi
kazançları , yagilerin adedi, kullandıkları VHF güç çıkışları ve
Anten den gelen sinyali kuvvetlendiren ön kuvvetlendiricilerin
kazancına göre kendi aralarında istasyonları sınıflandırılırlar.
çok antenli ve çıkış gücü yüksek istasyonlar , orta derecede güç
ve anten sayısı olanlar ve zayıf istasyonlar birbirlerini duyup
duyamıyacaklarını tahmin edebilirler.
Ortalama EME setup istasyonlar:
8 elemandan 4 adet anten x 8 ve 200 wat ın üzerinde olmaları
halinde dünyadaki toplam istasyonların yaklaşık 500 ü ile qso
yapabilirler, daha çok anten sayısına sahip istasyonlar ise en küçük
kuruluma sahip istasyonlarla qso yapabilirler.
Tek uzun yagi (8-17 eleman arası)+ Preamplifikatör ve
ortalama 200 wat güç ile en az 50 istasyonla görüşme
sağlanabilir.
EME haberleşmesi sabır gerektiren
bir iştir.
EME haberleşmesinde geleneksel anten türü
yatay yagilerdir, ancak:
Dünyanın ekseni etrafında dönüşü esnasında kendi manyetik alanı Faraday etkisi ile oluşan
polarizasyon değişimi yatay dan dikeye doğru Aydan yansıyıp geri
gelen RF işaretlerinin geliş polarizasyonunu değiştirebilir. Yatay Anten kullananlar zayıflayan RF işaretini duymakta güçlük çekerler ve bir süre Faraday
rotasyon etkisinin bitmesi için beklerler, geri
yansıyan işaretlerin yatay polarizasyonda duyulur hale gelmesi ile
tekrar qso devam eder.
YATAY ve DİKEY Aynı şartlarda olan iki anten arasındaki polarizasyon
farkı -20 dB
yani :yüz kez zayıflama demektir,
Tam izahı : Eğer iki kişi tam ters polarizasyonda ( + - 90
Derece ) dinleme yaparsa birbirini -20 dB zayıf duyar.
Ancak Tropo ve İyonosferden yansıyarak giden RF işaretleri yansıma
esnasında polarizasyonları değişir ve bu fiziksel değişim azalır
veya yok olur.
Bu anlattığım konu yer dalgası ve ya
birbirini gören lokal istasyonlar için geçerlidir.
EME de Polarizasyon farklılığının diğer bir
sebebi ise çıkış yaptığınız
meridiyenden 90 derece doğuda ve batıdaki istasyonlar da horizontal
polarizasyonda RF göndermesi yapsalar da antenleri dünyanın
öbür tarafında bize göre dikey polarizasonda olduğundan aya ulaşıp
geri dönen sinyaller de Faraday etkisi yoksa kendisine yatay bize ise
dikey polarizasyonda ulaşır ve o istasyonu duymakta zorluk çekeriz ,
Faraday rotasyon etkisi artmaya başladığında o istasyonların RF
işaretleri Faraday etkisiyle yatay dönerek duymamızı sağlar. (Eğer
yatay Anten kullanıyorsak)
yani: Faraday etkisi bazen işimize yarar.
Bu yüzden hem yatay hem de dikey polarizasyonlu anten kullandığımız
takdirde tanımladığım sebeplerden oluşan zayıflamaların önüne geçmiş
oluruz.
Bu tür etkiler geneliklikle orta seviye ve altındaki istasyonlar için
sorun teşkil eder, güçlü duyma özellikli büyük anten gruplarına
sahip istasyonlar Faraday rotasyondan az etkilenirler.
EME setup anteleri kuranlar bu yüzden hem
yatay hem dikey polarizayonda çalışabilen antenleri
Rotor güçlerine bağlı olarak aynı boom
üzerine monte ederler.
Her iki polarizayondaki antelerden gelen
ayrı kablolar komütatörle seçilerek kuvvetli duyabilen antenle qso ya
devam edilir..
EME anteleri ortlama VHF bandı için 4
metreden 10 metre ve üzeri boom taşıyıcı aluminyumların
üzerinde imal edilirler ve çift sayılarla kazanç arttırılır ( 2, 4,
8, 16, 32, 64 adet Boom lu Yagi) ,
Çoklu antenler combiner denilen pasif devrelerle
birleştirilerek kazanç çoğaltılır ve toplam kazanç ayrıca düşük
gürültülü ön kuvvetlendiricilerle tekrar yükseltilerek alıcıya
ulaştırılır.
Kablo ve konnektör kayıpları EME
haberleşmesinde çok önemlidir.
Halen kullandığım 4 adet 9 elemanlı LY
antelerden TRX e gelene kadar toplam N konnektör sayısı
9 adettir, toplam Konnektör + Kablo kaybı 8 dB civarındadır, bu yüzden
kullanılacak preampli
en az 10 dB veya daha çok yükseltme
yapabilmelidir.
Az kayıplı pahalı kablo, kaliteli N konnektör kullanılmalıdır ki kayıp en aza indirilebilsin.
Ülkemizde Yönetmelik gereği 400 wat PEP RF
gücü kullanılabillir ve EME için çok yeterlidir.
EME Haberleşmesinde 50 MHz bandı en
kolay yansıyan frekanstır antenler büyük olduğundan meraklısı
azdır,
bu yüzden 144 MHz bandı daha çok kullanılır.
UHF ve SHF bandlarında Anten yapımı daha
kolay ve ufak olacağından fazla yer kaplamaz,
rotor güç gereksinimi azalır.
UHF dahil yukarı bandlarda EME istasyonlar daha az aktiftir,
nadiren test isteyen çıkar.
Ayrıca UHF ve SHF de güç olarak daha az RF çıkışı ile görüşme imkanı mümkündür.
Anten yüzeyi üst bandlarda daha az Rüzgar yüzey direnci oluşturur.
EME haberleşmesindeki istasyonların ortalama % 80 i 144 mHz yi
kullanır
Dünyada 64 adet 15 elemanlı devasa anten
kullan istasyon olmuştur.
Fırtına neticesinde istasyon binasından kopan çatı parçalarının
antenlere çarpması neticesinde bu sistem şu an tamir aşamasındadır
RN6BN
Halen en çok 32 adet 15, 16 ve ya 17
eleman yagili antenlere sahip az sayıda istasyon aktiftir
ve tek yagili 100
wat çıkışlı istasyonları dahi duyabilirler.
Yazıya buradan devam edilecektir. |
WSJT K1JT Jay
Taylor JT65B |
 |
K1JT JOE TAYLOR ile yaptığım aydan yansıtmalı
JT65B qso Ekran kopyası.
1-1-2008 |
 |
 |
K1JT Joe Taylor ile yaptığım aydan yansıtmalı
JT65B QSO ya ait QSL kartı. Joe Taylor
Aydan yansıtmalı qso yapmayı kolaylaştıran yazılımın üstadı olup
onun yazdığı
WSJT programı sayesinde bu qso yapılabilmiştir. tnx
Joe. |
|
|
ISS Uluslararası Uzay
istasyonu ile Telsiz görüşmesi ( 2006 ) |
|
|
 |
 |
ISS Uluslararası
uzay istasyonundaki
Amatör telsiz istasyonu ve Astronot Bill Mc arthur
QSO esnasında. NA1SS |
|
|
|
ISS
Uluslararası Uzay istasyonunda görev yapan Astronotların hepsi
Amatör telsiz işaretine sahiptirler,
ancak; çok azı bu hobiye meraklıdır.2005 yılı sonunda
Uzay istasyonuna gönderilen Amerikalı uzay adamı astronot Bill
Mc Arthur Dünyada da Amatör telsizciliğe çok
meraklı bir kişi olunca, istasyondaki 6 aylık görevi esnasında
yeryüzündeki üç bin amatör telsizci ile ISS de kurulu Amatör
telsiz frekanslı Radyo ile görüşmeler yaptı.
Türkiyeden de dört amatör telsizci ISS deki Bill Mc Arthur
ile görüşmeyi sağladı. Ben TA1D ve eşim TA1YB da, görüşebilen
Türk istasyonlarından ikisi olarak yaptığımız telsiz görüşmesi
neticesinde,
ISS QSL kartı Managerinden gelen teyid (konfirmasyon) NA1SS
QSL kartlarını burada yayınlıyoruz. |
|
|
|
VHF
UHF Yagiler: |
2004-2012 |
VHF 9 Elemanlı ikili
yagi ( Kazanç 15 dB ) |
EME, MS, Es, Tropo ve
Uydu çalışmaları için |
|
|
 |
DK7ZB dizaynı 2 x 9 elemanlı 15dB yagiler ve üstte 16
elemanlı yine DK7ZB Dizaynı 15 dB Yagi anten.
http://www.dk7zb.fox28.de/2m-longyagi/9-ele.htm
Antenler el yapısıdır.Ortada yatay dikey hareketli Yaesu 5400B Rotor görülmektedir.
Her iki VHF yatay Yagi birbirlerinden en az 350 cm uzaktadır.
Yakın
olmaları halinde birbirlerinin patterninden çalarak kazancın düşmesine
sebep olurlar.. |
|
Üst resimde görülen
iki yatay Yagi stacked edilmiş ve her ikisi eşit boyda
6 Metrelik
RG213 ara kablo ile
50 Ohm ikili birleştirici (Combiner)
a bağlıdır. |
|
 |
Antenleri kurarken bazen en
yakın Amatörden yardım alınır.
Ailece amatör telsizci olunca (TA1YB) eşim yardıma gelir.
Bazen komşular çatıda bizleri uğraşırken görünce anlam
veremiyorlardır. 2004 |
 |
Avrupalı VHF ciler bu resmi görünce;
Kadri ne kadar şanslısın ne güzel (Take off )
Açıklığa sahipsin diye tebrik ettiler, ancak bilmezlerki istanbuldaki
RF kirliliği ve elektrtiksel gürültü zayıf sinyalleri örtmektedir.
2004 |
 |
Anten bağlantıları için
büyük marketlerde işe yarar metal aksamı bulabilirsiniz. |
 |
Kule üzerinde çalışırken
ayaklarınız sağlam bassın.
Antenin bel vermemesi içinde misina ile askıya almak gerekebilir.
2004 |
|
|

METEORSCATTER
Haberleşmesi için tıklayınız |
 |
|
 |
DK7ZB dizaynı 50 Ohm anten
empedans uygulaması. http://www.dk7zb.fox28.de/dk7zb-match.htm |
Bağlantı
vidaları paslanmazdan olmalıdır. |
Combiner-Birleştirici *** Splitter-Ayırıcı
Birleştirici devreler aynı
empedans kazanç ve yapıda olan iki antenin kazanç arttırma amacıyle
Stacked edilmesini yada her iki antenin 50 OHM olan emepedanslarını
yine
50 Ohm olarak birleştirmek için kullanılan yarı mekanik elektriksel
pasif devrelerdir.. |
|
Birleştiricinin iç iletkeni Bakır dışı Aluminyum.. |
 |
|
VHF ve UHF için ikili - dörtlü birleştirici ölçüleri ( Radio REF ) |
|
Birleştirici şeması.(Radio REF)
Combiner
yada Splitterler :Orta kısımları bakır veya tercihan gümüş kaplı iç
iletken ve
dış kısmı yine bakır veya aluminyumdan yapılabilir.
Dış kutu ile iç iletken çapları arasındaki bağıntıya dikkat.
Yukardaki resimde yapmış olduğum birleştirici görülmektedir. |
|
75 Ohm Coaxial
Kablo ile Splitter ve Combiner yapımı
Ayırıcı birleştirici |
Mekanik olarak Aluminyum koşeli veya yuvarlak
borularla uğraşmak zor gelirse daha kolay yöntemle de iki yada dört
ve çift katları
antenlerin birleştirilerek 50 Ohm Kablo ile istasyona indirilmesi mümkündür.
Burada antenler aynı tip ve kazançtadır.
Ancak Vertikal çubuk ve vertikal Yagi veya yatay dipol
ile yatay Yagi olarak da özel durumlarda birleştirilme yapılabilir
Bu birleştirmede uygulanacak formül: Lamda (Dalga boyu) x
3/4 x 0.66 Coaxial Velosite faktörü= ikili splitterin bir kolu.
Kablonuz 75 Ohm RG59 veya RG11 veya bir başka 75 Ohm kablo
olabilir.
İç izolasyonları Polietilen ise Velosite faktörü = 0.66 ,, Foam
ise 0.80 Velosite faktörüdür. |
|
İki adet sırt sırta 145.00 MHz Yagi
Anteni en kısa mesafede birleştirme yapmak istersek:
( Lamda 300000/145.000 MHz)= 207 cm. (
Tam dalga boyu)
Lamdax 3/4 x 0.66 Velo = Lamda 207 x 3 = 621 / 4 =
155.25 x 0.66 = 102.5 cm. RG 59 veya RG11 Kablo gerekir.
A=B Yani her iki kol 102.5 cm. dir.
Bu uzunluk birleştirme noktasına kadar olan bir antene giden
kablodur, diğer antenin radiatörüne kadar yine aynı boyda kabloyu
kullandığımız takdirde, iki Radiatör arasında yaklaşık iki
metrelik kablo oluşacaktır ki,
bu uzunluk iki antenin sırt sırta birleştirilerek iki yönlü ve
kazançlı olarak ışımasını sağlar.
İki kablonun birleştiği noktaya ise 50 Ohm luk
istasyonumuza kadar gidecek olan ve istediğiniz boydaki kablo bağlanacaktır.
Bu birleştirme üçlü konnektör veya lehimleme yoluyle yapılabilir,
yeterki içine su girmesin.
Eğer Daha uzun mesafeli Kablo splitter gerekiyorsa bu
takdirde 1/4, 3/4, 5/4, 7/4, 9/4, 11/4, 13/4 giderek artan
katlarla hesaplama yapabiliriz.
Burada dikkat edilecek husus Kabloların iç zolasyonunda kullanılan
Polietilen veya foam dolgunun iç velositesidir.
Tekrar hatırlatırım; Polietilen kablo 0.66 Velo. Foam ise 0.80
Velo.dur..Çarpan olarak buna dikkat ediniz.
Altalta ya da Yanyana Yagi antenleri Stack ederek kullanmak
ve kazanç sağlamak isterseniz,
2 Metre bandında iki anten arasındaki mesafe 3 M den az olmamalı,
350 cm mesafe en idealidir.
Her Anten kendi Pattern alanında çalışır ve birbirinden verim
çalmaz.
3 M. den yakın stack edilip kurulan Yagi (Yatay veya Dikey )
Antenlerde mutlaka verimde düşme olur,
ancak bunu dinleyerek tesbit etmek zordur. |
|
|
20 dB VHF Preamplifier 2018-2021 |
|
EME Meteor scatter ve Sporadik E
haberleşmesinde, VHF de haberleşme yaparken antenden alıcıya gelen
sinyallerin daha iyi algılanması için ortalama
10-25 dB arasında yükseltme yapabilen preamplifikatörler kullanılır.
1990 yılından itibaren çeşitli preamplifikatörler
yapıp anten alış hattında kullandım,
zaman içerisinde kullanılan transistörler gelişme göstererek çok daha yüksek
kazanç ve
daha düşük gürültü üreten yapılara ulaştı.
Nihayetinde: 2017 yılından sonra PGA103 olarak
satılan Transistörle tanıştım, yüksek kazanç ve düşük gürültü üretmesi nedeniyle amatör
Telsizcilerin tercih ettiği parça oldu.
Ufak plaket üzerine monte edilebilen birkaç smd parça ile yüksek kazanç elde
edebilmek mümkün oldu.
Halen EME haverleşmesinde PGA103 kullanıyorum.
Elimde olan preamplifikatörün giriş ve çıkışında bulunan
toplam 4 adet helikal filtre sayesinde giriş ve çıkışı band genişliğini
istediğim aralıkta
ayarlama imkanı olabiliyor.
__________________________________________________________
Eski 10dB VHF Preamplinin PGA 103 ile yenilenmesi:
Sayfada yayınladığım modifikasyonda devredeki
MRF904 Mosfet tr yerine PGA103 le çalıştıracak şekilde TR nin klasik montaj
şekline uygun yan parçalarla birleştirip,
VNA analizörde kazancın maximum olduğu yerde sabitledim.
PGA103 hiç band filtresi kullanılmadan 25 dB
kazanç ve 0.5 dB gürültü üreten
mükemmel pir devredir
Ancak band aralığında çalıştırabilmek için kullanılan Endüktif ve
kapasitif parçalar bir miktar kayba uğratır.
Bu devrede 20 dB 144 MHz de filtrelenmiş kazanç alınabilmiştir.
Band filtresi kullanmadan çalıştırdığımızda ise 1.2GHz ye kadar oldukça
yüksek kazançla kuvvetlenen bir çok sinyal; Örneğin: UKW FM radyo yayınları
preampliden kolayca geçerek kuvvetlenip alıcıya kadar ulaşıp
intermodülasyona
sebep olabilmektedir .
Bunun neticesinde dinlediğiniz frekansta
olmayan ,
UKW de yayın yapan radyoların işaretlerini duyabilirsiniz.
Bazen de çok kuvvetli yakın frekanslardaki işaretler
devrenin besleme
voltajına kadar yükselip satüre olabilmektedir.
|
|
Üstte solda eski Preamplinin içinden TR söküldükten
sonra sadece işe yarayacak parçalar devre üzerinde bırakılıp PGA103
uygun noktaya lehimlenerek modifikasyon yapılmıştır.
PGA103, 5V Regülatör ve BAV199 görülmektedir. ( BAV199 çift
yönlü Diyod )
|
|
Üstte solda Preamplifikatör hiç filtre kullanmadan 25
dB Kazanç sağlıyor
Sağda ise filtrelenmiş 140-150 MHz aralığnda nihai kazanç 20 db
..
Eğrinin ilk başlangıcı 125 MHz bitiş noktası 175 MHz.
UKW FM Radyo yayınları preampliden geçmiyor çünki Band
filtresi istenmeyen işaretleri
60 dB den daha fazla zayıflatıyor
|
PGA103 ile ilgili VHF preampli devreleri için
linke bakınız: TNX to G4DDK
and F1JKY |
|
VHF UHF
Preamplifikatörler 1992-2017 |
|
 |
 |
MGF1302
GaAsFET ile yaptığım Premlifikatör.
144 MHz. de yaklaşık 12 dB kazanç , 1 dB nin altında gürültü üretir. ( DJ9BV
SK Dizaynı)
Üstteki devrede kullandığım MGF1302 Transistör
kullanım sırasında bazen kazaya uğrayıp bozulabiliyordu.
Bu durumda; Türkiyeden temini mümkün olmayınca,
TV LNB lerinin anten girişindeki ilk Gaasfet Transistörü
plaketin altından ısıtıp sökerek aynı devrede kullandığım olmuştur.
LNB den sökülen transistörler 15 dB ye kadar kazanç üretebiliyordu. |
 |
 |
432 MHz. UHF preampli box
Çift Röle ile anten alıcı verici arasında preampliye zarar vermeden yönlendiriliyor.
Preampli gürültüsü 1dB nin altında MGF 1302 tr.ile yaklaşık 12 dB kazanca sahip. |
|
Preamplinin Coax kablo bağlantısı coaxial rolelerle sağlanır,
kablo empedansı değişmez,
açıkta kalan kablo iç iletkeni yoktur.
Koaxial Roleler Anten, Cihaz ve preamplifier
arasındaki
münavebe-değişim için gereklidir.
|
|
Coax iki röle bir arada |
|
Coaxial röle çeşitleri
|
|
İstanbul RF ve Elektriksel gürültü yönünden Dünyanın en kirli şehirlerindedir.
Çamlıca tepesindeki denetim dışı radyo ve TV vericileri ve çevresel
sanayi motor ve cihazlarının
çıkardığı elektriksel parazit ve kirlilik ,çok yüksek kazançlı anten ön kuvvetlendiricileri kullanımına izin vermez.
ANCAK ; bu yazımı yazdıktan yllar sonra Çamlıcada ki
Radyo ve TV vericileri sökülerek tek antenden yayın yapılan
yeni kuleye toplanmıştır
MGF1302 (DJ9BV) ile yapılmış bir preamplinin ortalama kazancı
15db
civarındadır ve EME Aydan yansıtma yapan istasyonların
tercih ettiği bir dizayndır, ancak: İstanbulda bu seviyede kazanca sahip preampli kullanmak mümkün
olmayabilir.
Çevresel gürültüler MGF 1302 tr yi satüre edip doyuma ulaştırır
ve amplifikasyona yer kalmaz.
Var olan lokal bir kuvvetli sinyal dahi duyulamaz
olur.
Dolayısıyle ortalama 10dB lik bir preampli İstanbul içinde kullanışlıdır.
10dB lik preampli dahi bazı yönlerde Saturasyona yaklaşır.
Örnek:
Çamlıca yönünde,Kuzey batı yönünde ve yüksek gerilim hatlarına
yönlü antenlerde preamplifikatörler bloke olabilir.
Sadece FM lokal çalışan Amatör istasyonlar bahsettiğim gürültünün pek farkında
olmayabilirler.
SSB olarak Es, Tropo uzak mesafe haberleşmesi ,Meteor Scatter(Meteor yağmurlarında
meteoritlerden yansıtma),
EME Aydan yansıtma yapmak amacıyle çalışma
yapan istasyonlar gürültünün farkına varırlar ve
ne kadar
engelleyici bir faktör olduğunu anlarlar.
EME çalışmasına merak salan bir çok yabancı Amatör telsizci imkanlar
ölçüsünde yerleşim,
sanayii ve yüksek gerilim hatlarından uzak arazilerde
Anten ve kulelerini kurarak, o çok zayıf sinyalleri duymaya çalışırlar.
küçük kasaba ve köylerde oturan amatör telsizciler bu yüzden çok şanslıdırlar.
kapalı dipol antenler ; Şehir elektriksel gürültüsünün yüksek
olduğu yerlerde tercih edilirler.
Kapalı dipol antenler statik elektrik sebebiyle oluşan gürültüyü boom a kısa
devre olmalarından dolayı
toprağa atarlar ,yani Statik parazit boom a, oradanda toprağa ulaşır. En azından
teorik olarak böyledir.
Amatör telsizcilerin kullandıkları bir çok anten gelişmiş
anten, hesaplama programlarıyle artık ,
görsel grafikle ışıma açıları ve kazançları mukayese edilerek istenen
özelliklerde hesaplanabilmektedir.
Daha önce yapımı kolay olduğundan yaptığım tüm yagilerde açık
dipol antenleri tercih etmiştim.
Konuya derinlemesine girip bir çok anteni denedikten sonra ,
İstanbul gibi büyük şehirlerde kapalı dipol antenleri tercih etmem gerektiğini
anladım.
Kapalı dipol antenlerin en zor yeri adından da anlaşılacağı üzere
Radiator ,
yani ışıma yapan bölüm olan kısmın ezilmeden Aluminyum çubuğun
kapalı dipol haline getirilmesidir.
Amerikalıların JIG dedikleri tahta bir taban üzerine antenin kıvrılacağı
kalınlıkta
bir metal ile kalıp hazırlanması bu işin ilk adımıdır.
|
|
|
|
Soğutmacıların kullandığı Bakır boru kıvırma aparatı
olmadığı takdirde
yukarda anlattığım aparat işinize yarar. |
(RSGB) http://www.ifwtech.co.uk/g3sek/diy-yagi/index.htm
http://www.ifwtech.co.uk/g3sek/diy-yagi/dipoles.htm |
|
Dipolun kıvrılması gereken bölümleri yüksek ısı veren fön
makineleriyle
500 dereceye kadar ısıtılıp kolaylıkla şekil verilebilmektedir.
Bu tür kapalı dipollerde, 10mm aluminyum boruyu iki metal arası 45mm olarak bükmek
gerekir.
Dıştan dışa 60-65 mm mesafe oluşur.Fakat bu değerler çok kritik
olmasına rağmen
2 metrelik bir Aluminyum büküldüğünde 145 MHz de istenen boyutlara ulaşır.
Benzer yöntemle büktüğüm Aluminyumları halen kullanmaktayım. |
|
 |
|
|
|
Kapalı Dipol antenin 50 Ohm a indirilmesi için 50 Ohm luk anten
kablosu ile kapalı dipol Radiatörünün arasına
75 Ohm luk Velosite faktörü hesaplanmış çeyrek dalga 1/4 uzunluğunda ara
kablo kullanılır.
Normal Koax kabloların RG59: Velositesi 0.66 dır hesaplanan çeyrek
dalgayı 0.66 ile çarparak
gereken faz geciktirme ara kablosu hesaplanır.
1/4 L = 300.000/144.300 MHz = 2.079/4 = 51.9cm X 0.66 = 34.4 cm ortalama.
(Kablo velosite değerlerine dikkat ediniz) Foam=0.80,
polietilen=0.66 - 0.67 dir.
VHF 144.300 MHz de bu değer 34.4 cm dir..
VHF veya UHF bir yagi yaptığınızda kullanılan
malzemelerin boyutlarındaki ufak farklılıklar yaptığımız antenin
SWR sine etki eder.
Dipol Radiatör bölümünün D1 Direktörüne olan mesafesi verilen değerlerde
en uygun yer olmasına rağmen yukarda bahsettiğim malzeme ölçü farklılıklarından
SWR bazen istenen ferkansta en aza inmeyebilir. Bu durumda Dipol ile
D1 arasındaki mesafenin bir kaç mm veya cm e varan aralıkta ileri yada
geri noktalara getirilerek SWR nin en az olduğu yer tesbit edilebilir.Ancak
açık Dipol kullanıyorsanız empedans uygulama da kullandığınız bağlantı
pabuçları ve açıktaki kablo uçları nedeniyle dipolun boyu biraz
fiziki olarak uzar.Uç kısımlarından birkaç milimetre kesilerek uygun SWR ye kadar indirilebilir.
Kapalı dipolde bu kısaltma zor hatta mümkün
olamayacağından bir kaç adet farklı boyda kapalı dipol kıvrılarak
sırayla denenir veya yukarıda bahsettiğim şekilde eğer
bir kaç cm ile uygun SWR ye geliyorsa ,D1 yönünde
ileri geri kaydırılabilir ,,ancak bu değişiklik 2-3 cm yi geçerse
antenin odaklaması değişir ve yan loblarda büyüme olur bu da antenin
şaşı bakmasına veya gereksiz yan loblar oluşmasına ve sonuçta
kazancın düşmesine sebep olabilir.
Aynı tip iki anteni birbirine bağlamak yani stek etmek istiyorsanız
herbirinden bağımsız olarak SWR lerinin çok düşük olmasını sağlayın, Combiner
birleştiriciye kadar olan mesafe mümkün olduğunca kısa ve ikiside
birbirine eş kablo ve uzunlukta olmalıdırlar.
Kablo Boom boyunca plastik kelepçelerle bağlanarak istenen
mesafeye ulaştırılmalıdır.
En üstteki resimde görülen iki VHF yagi , eşit uzunlukta 6m.
RG213 ile direğin arkasında kalan Combiner birleştiriciye konnektörle
bağlanmaktadır.Combinerden çıkan tek kablo 50 Ohm olarak daha alttaki
Preamplifikatör devresine ulaşmaktdır.Hareketli Boom ile sabit kule
arasında 1 metre kadar 360 derece Rotor dönme payını karşılayacak
kadar kablo salınıma bırakılır.
VHF Uzun mesafe meraklısı olmak ,VHF de bir dikey antene veya HF
de olduğu gibi bir dipole kablo bağlayarak qso yapmaktan ziyade
biraz daha gayret ve mekanik uğraşıyı da beraberinde getirmektedir.
Farklı zamanlarda yaptığım ekleme yazılar nedeniyle ifadelerde tekrarlar
olabilir
|
|
Sorular için:
mbasak@hotmail.com |
Bu sayfada VHF -UHF bandlarda yaptığım çalışmaları yayınlamaya
devam edeceğim.
73 TA1D
Anasayfaya dönüş
|